Modale hjelpeverb – czasowniki modalne

Dzisiejszy wpis będzie o czasownikach modalnych, jest to bardzo istotny temat, z którym osoby uczące się języka norweskiego stykają się praktycznie na samym początku swojej nauki.
Czasowniki modalne nadają ton zdaniu, są rodzajem czasownika posiłkowego, który łączy się z bezokolicznikiem lub z przysłówkiem kierunkowym.
Wyrażają one nastawienie mówiącego, przekonanie, intencje, zalecenia, wątpliwości, itp. odnośnie danej czynności.

Zapraszam też wszystkich na mojego językowego instagrama KLIK , gdzie w relacjach i w postach czekać na Was będzie więcej zadań.

KONSTRUKCJA CZASOWNIKÓW MODALNYCH

Modal hjelpeverb + infinitiv (bezokolicznik) – bez å

Zdania z czasownikami modalnymi mają dość wyjątkową konstrukcję, ponieważ przed drugim czasownikiem nie będziemy stawiać “å” , mimo że jest on w bezokoliczniku.

Dla porównania:

Jeg ønsker å spise noe. - Pragnę/ Chcę coś zjeść.Jeg vil spise noe. - Chcę coś zjeść.Jeg liker å trene. - Lubię trenować.
Jeg må trene mer. - Muszę trenować więcej.

W pierwszym zdaniu mamy bezokolicznik razem z “å”, w drugim “å” pomijamy– to samo zadzieje się gdy użyjemy innych czasowników modalnych.

Å SKULLE – SKAL

Czasownik ten nie jest przetłumaczalny jednoznacznie – wyraża zamiar zrobienia czegoś, plan, używamy go kiedy mówimy o przyszłości.

Jeg skal lære spansk. – Będę się uczyć Hiszpańskiego.

Hun skal spise noe godt. – Ona zje/planuje jeść/będzie jadła coś dobrego.

De skal ikke flytte denne måneden. – Oni nie przeprowadzą się w tym miesiącu.

Å KUNNE – KAN

Móc, potrafić, umieć– kiedy opowiadamy o naszych możliwościach, umiejętnościach lub pytamy o pozwolenie.

Jeg kan gjøre det. – Potrafię to zrobić.

Kan du hjelpe meg? – Czy możesz mi pomóc?

Kan jeg komme? – Czy mogę przyjść?

Kan Anna svømme? – Czy Anna potrafi pływać?

*UWAGA! W języku norweskim nie stosujemy “czy” w pytaniach – pytania, w których w języku polskim postawilibyśmy “czy” na początku, zaczynamy od razu od czasownika.

Å MÅTTE – MÅ

Musieć – kiedy chcemy powiedzieć o konieczności zrobienia czegoś.

Du må lære norsk hver dag hvis du vil bestå denne eksamenen. – Musisz uczyć sie norweskiego codziennie jeśli chcesz zdać ten egzamin.

Jeg må slappe av nå, jeg er veldig trøtt. – Teraz muszę się zrelaksować, jestem bardzo zmęczona.

Du må ikke drikke alkohol her. – Nie możesz pić tutaj alkoholu.

*UWAGA! Jeśli chcemy powiedzieć np. Nie musisz tego robić (w znaczeniu: nie ma takiej potrzeby, konieczności, ale bez zakazywania) to powiemy:

Du trenger ikke å gjøre det. – Nie musisz tego robić. (czasownikå trenge sam w sobie oznacza potrzebować)

Mamy też kilka innych możliwości np. Det er ikke nødvendig å gjøre det . – Nie jest konieczne zrobienie tego.

Jeśli powiemy: Du må ikke gjøre det. – Nie możesz tego zrobić. To będzie to brzmiało jak zakaz.

Å VILLE – VIL

Chcieć.

Vil du gjøre det? – Czy chcesz to zrobić?

Jeg vil drikke noe kaldt. – Chcę się napić czegoś zimnego.

Żeby brzmieć uprzejmiej do “vil” często dodajemy słówko “gjerne” i wtedy wydźwięk zmienia się na “chciałabym/chciałbym/chętnie” .

Jeg vil gjerne snakke med han. – Chętnie z nim porozmawiam.

Vi vil gjerne slappe av hjemme i dag. – Chcielibyśmy odpocząć dziś w domu.

BURDE – BØR

Powinność – używamy jeśli komuś coś sugerujemy lub radzimy.

Du bør ikke drikke så mye . – Nie powinnieneś pić tak dużo.

Ida bør spise sunnere. – Ida powinna jeść zdrowiej.

Krótkie odpowiedzi:

Skal du gjøre det?

• Ja, det skal jeg.
• Nei, det skal jeg ikke.

Kan du gjøre det?

• Ja, det kan jeg.
• Nei, det kan jeg ikke.

Må du gjøre det?

• Ja, det må jeg.
• Nei, det må jeg ikke.

Vil du gjøre det?

• Ja, det vil jeg.
• Nei, det vil jeg ikke.

Bør du gjøre det?

• Ja, det bør jeg.
• Nei, det bør jeg ikke.