Dzisiejszy wpis będzie o czasownikach modalnych, jest to bardzo istotny temat, z którym osoby uczące się języka norweskiego stykają się praktycznie na samym początku swojej nauki.
Czasowniki modalne nadają ton zdaniu, są rodzajem czasownika posiłkowego, który łączy się z bezokolicznikiem lub z przysłówkiem kierunkowym.
Wyrażają one nastawienie mówiącego, przekonanie, intencje, zalecenia, wątpliwości, itp. odnośnie danej czynności.

Zapraszam też wszystkich na mojego językowego instagrama KLIK, gdzie w relacjach i w postach czekać na Was będzie więcej zadań.

 

KONSTRUKCJA CZASOWNIKÓW MODALNYCH

Modal hjelpeverb + infinitiv (bezokolicznik) – bez å

 

Zdania z czasownikami modalnymi mają dość wyjątkową konstrukcję, ponieważ przed drugim czasownikiem nie będziemy stawiać “å”, mimo że jest on w bezokoliczniku.

Dla porównania:

Jeg ønsker å spise noe. - Pragnę/ Chcę coś zjeść.	Jeg vil spise noe. - Chcę coś zjeść.
Jeg liker å trene. - Lubię trenować.	Jeg må trene mer. - Muszę trenować więcej.

W pierwszym zdaniu mamy bezokolicznik razem z “å”, w drugim “å” pomijamy  – to samo zadzieje się gdy użyjemy innych czasowników modalnych.

 

Å SKULLE – SKAL

 

Czasownik ten nie jest przetłumaczalny jednoznacznie – wyraża zamiar zrobienia czegoś, plan, używamy go kiedy mówimy o przyszłości.

Jeg skal lære spansk. – Będę się uczyć Hiszpańskiego.

Hun skal spise noe godt. – Ona zje/planuje jeść/będzie jadła coś dobrego.

De skal ikke flytte denne måneden. – Oni nie przeprowadzą się w tym miesiącu.

 

Å KUNNE – KAN

 

Móc, potrafić, umieć  – kiedy opowiadamy o naszych możliwościach, umiejętnościach lub pytamy o pozwolenie.

Jeg kan gjøre det. – Potrafię to zrobić.

Kan du hjelpe meg? – Czy możesz mi pomóc?

Kan jeg komme? – Czy mogę przyjść?

Kan Anna svømme? – Czy Anna potrafi pływać?

 

*UWAGA! W języku norweskim nie stosujemy “czy” w pytaniach – pytania, w których w języku polskim postawilibyśmy “czy” na początku, zaczynamy od razu od czasownika.

 

Å MÅTTE – MÅ

 

Musieć – kiedy chcemy powiedzieć o konieczności zrobienia czegoś.

Du må lære norsk hver dag hvis du vil bestå denne eksamenen. – Musisz uczyć sie norweskiego codziennie jeśli chcesz zdać ten egzamin.

Jeg må slappe av nå, jeg er veldig trøtt. –Teraz muszę się zrelaksować, jestem bardzo zmęczona.

Du må ikke drikke alkohol her. – Nie możesz pić tutaj alkoholu.

 

*UWAGA! Jeśli chcemy powiedzieć np. Nie musisz tego robić (w znaczeniu: nie ma takiej potrzeby, konieczności, ale bez zakazywania) to powiemy:

Du trenger ikke å gjøre det. – Nie musisz tego robić. (czasownik  å trenge sam w sobie oznacza potrzebować)

Mamy też kilka innych możliwości np. Det er ikke nødvendig å gjøre det. – Nie jest konieczne zrobienie tego.

Jeśli powiemy: Du må ikke gjøre det. – Nie możesz tego zrobić. To będzie to brzmiało jak zakaz.

 

Å VILLE – VIL

 

Chcieć.

Vil du gjøre det? – Czy chcesz to zrobić?

Jeg vil drikke noe kaldt. – Chcę się napić czegoś zimnego.

Żeby brzmieć uprzejmiej do “vil” często dodajemy słówko “gjerne” i wtedy wydźwięk zmienia się na “chciałabym/chciałbym/chętnie”.

Jeg vil gjerne snakke med han. – Chętnie z nim porozmawiam.

Vi vil gjerne slappe av hjemme i dag. – Chcielibyśmy odpocząć dziś w domu.

 

BURDE – BØR

 

Powinność – używamy jeśli komuś coś sugerujemy lub radzimy.

Du bør ikke drikke så mye. – Nie powinnieneś pić tak dużo.

Ida bør spise sunnere. – Ida powinna jeść zdrowiej.

 

Krótkie odpowiedzi:

Skal du gjøre det? 

• Ja, det skal jeg.
• Nei, det skal jeg ikke.

Kan du gjøre det?

• Ja, det kan jeg.
• Nei, det kan jeg ikke.

Må du gjøre det?

• Ja, det må jeg.
• Nei, det må jeg ikke.

Vil du gjøre det?

• Ja, det vil jeg.
• Nei, det vil jeg ikke.

Bør du gjøre det?

• Ja, det bør jeg.
• Nei, det bør jeg ikke.